Treść strony
Brajl ciągle użyteczny. Niektóre przykłady praktycznego zastosowania pisma Braille’a - Czesław Ślusarczyk
Omawiając temat współczesnych zastosowań pisma Braille’a, trzeba wspomnieć przede wszystkim o zastosowaniach związanych z rozwojem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Chodzi tu w szczególności o takie urządzenia jak: monitory (linijki) brajlowskie, notatniki mówiące z klawiaturą brajlowską, notatniki wyposażone w linijkę brajlowską o różnej długości, a także brajlowskie drukarki.
Urządzenia te dają niewidomym użytkownikom możliwość zapisywania lub odczytywania tekstów brajlowskich, a w powiązaniu z komputerem i odpowiednim oprogramowaniem pozwalają na transkrypcję tekstu brajlowskiego na zwykły druk i odwrotnie. Powiązania te świadczą o niezwykłości wynalazku Ludwika Braille’a oraz jego nieustającej przydatności w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społeczeństwa informacyjnego.
W tym miejscu chcielibyśmy zasygnalizować inne, być może mniej spektakularne, ale nie mniej pożyteczne zastosowania alfabetu Braille’a. Chodzi tu m.in. o napisy na opakowaniach leków. Polski Związek Niewidomych zadeklarował gotowość do współpracy z firmami farmaceutycznymi w tym zakresie i przygotował zestaw wytycznych dotyczących umieszczania napisów brajlowskich na opakowaniach produktów leczniczych. PZN zgłosił także gotowość stałej współpracy z firmami farmaceutycznymi w zakresie weryfikacji napisów brajlowskich pojawiających się na opakowaniach środków leczniczych. Efektem tych wszystkich działań są informacje drukowane alfabetem Braille’a, które niewidomi mogą znaleźć na tekturowych opakowaniach przyjmowanych lekarstw. Informacje te w znakomity sposób ułatwiają niewidomym kontrolę nad przyjmowanymi lekami oraz zwiększają ich samodzielność w tym zakresie. Niewidomi pacjenci, czy też może “konsumenci środków leczniczych”, powinni jedynie pamiętać, aby rozmaite buteleczki, pojemniki lub tzw. listki zawierające leki chować do pudełek, w których te leki są sprzedawane.
Innym, istotnym przykładem przydatności brajla dla niewidomych mogą być oznakowania sporządzone przy użyciu tego alfabetu, jakie możemy znaleźć w różnych miejscach użyteczności publicznej. Chodzi tu przede wszystkim o numery umieszczane na drzwiach pomieszczeń w budynkach użyteczności publicznej oraz brajlowską numerację foteli w pociągach PKP – niestety, na razie jeszcze tylko w nielicznych. Można jednak spodziewać się, iż proces rozmieszczania informacji brajlowskich w miejscach użyteczności publicznej będzie się rozszerzał i w niezbyt odległej przyszłości wiele takich miejsc będzie wyposażonych w teksty brajlowskie, które umożliwią odczytanie ważnych informacji osobom z dysfunkcją wzroku. Mowa tu o informacjach, które już obecnie, choć jeszcze niezbyt często, można znaleźć np. w muzeach, rozmaitych obiektach architektonicznych oraz ogrodach botanicznych. Dla przykładu w ogrodzie botanicznym w Powsinie zainstalowano tabliczki z brajlowskimi opisami rosnących tam roślin.
Ciekawym przykładem zastosowania pisma Braille’a jest także informator, jaki mogą otrzymać niewidomi turyści zwiedzający pałac Topkapi w Istambule. Pałac ten to obecnie muzeum, a niegdyś siedziba tureckiego sułtana. Elementem pałacu jest budynek haremu i właśnie na temat haremu zamieszczono informacje we wspomnianej publikacji brajlowskiej. Informator jest w języku angielskim i wydrukowany został przy użyciu angielskich skrótów.
Przydatność pisma Braille’a dla niewidomych jest szczególnie widoczna w sferze edukacji. Chodzi tu przede wszystkim o sporządzanie notatek w najróżniejszych sytuacjach edukacyjnych, zarówno wtedy, gdy niewidomy jest słuchaczem wykładu, jak i wówczas, gdy występuje w roli prelegenta. Warto w tym miejscu odnotować, że brajlowskie notatki mogą być pomocne nawet w sytuacji, gdy podczas wystąpienia korzysta się z prezentacji komputerowej.
Realizacja czynności życia codziennego to kolejna sfera, gdzie pismo Braille’a okazuje się bardzo użyteczne. Niewidomi, zwłaszcza ci, którzy nie mogą liczyć na stałą pomoc osoby widzącej, wykorzystują, a w każdym razie mogą wykorzystywać, alfabet Braille’a do sporządzania opisów i znakowań najróżniejszych przedmiotów. Lista tych przedmiotów jest bardzo długa, ale typowymi są: słoiki z przetworami domowymi, torby z substancjami sypkimi, pojemniki z przyprawami, płyty z muzyką i książkami oraz wiele innych. Opisy i oznakowania można wykonywać w różny sposób. Można np. użyć niewielkich kartek zwykłego papieru brajlowskiego, które po wykonaniu opisu trzeba przymocować do torby lub innego opakowania. Metody mocowania oznaczeń mogą być rozmaite, może to być przyklejenie taśmą klejącą lub klejem, umocowanie przy użyciu gumki-recepturki albo jeszcze jakiś inny sposób. Do wykonania oznaczeń można również stosować specjalnie przeznaczone do tego celu materiały i urządzenia. Takim urządzeniem jest np. TapeQueen. Przy jego użyciu można wykonywać brajlowskie etykiety na samoprzylepnej taśmie o szerokości 12 milimetrów. Po wpisaniu oznakowania trzeba odciąć kawałek taśmy zawierający oznakowanie, oderwać folię zabezpieczającą i przykleić wykonaną etykietkę na odpowiednim przedmiocie.
Jeszcze jednym, choć chyba rzadziej stosowanym sposobem wykorzystania brajla, jest opisywanie dokumentów czarnodrukowych. Taki sposób wykorzystania pisma Braille’a jest przydatny w warunkach domowych, ale jego użyteczność jest szczególnie widoczna podczas wykonywania obowiązków zawodowych, polegających na realizacji różnych czynności administracyjnych. Opisanie brajlem i umieszczenie w segregatorze dokumentów czarnodrukowych zapewnia niewidomemu pracownikowi biura bardzo dobrą orientację w zakresie korespondencji wpływającej i wychodzącej.
Kończąc omawianie kwestii współczesnej przydatności pisma Braille’a, należy zauważyć, iż przytoczone przykłady jego zastosowania nie wyczerpują bogactwa sytuacji, w jakich to pismo okazuje się bardzo użyteczne dla osób niewidomych. Odpowiednich przykładów można by podać na pewno znacznie więcej. Warto też dodać, iż burzliwy rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych nie eliminuje z użycia alfabetu Braille’a, a jedynie zmienia sposób jego wykorzystania. Zatem jeszcze raz trzeba podkreślić, że przedstawione wyżej informacje i uwagi stanowią potwierdzenie prawdziwości tezy o nieustającej przydatności pisma Braille’a. (Więcej o piśmie Braille’a w kontekście społeczno-prawnym, patrz TYFLOLOGIA 2016, Dział SPOŁECZNO-PRAWNY.)
Czesław Ślusarczyk, kierownik Działu Spraw Osób Niepełnosprawnych w SGH
Błąd: Nie znaleziono pliku licznika!Szukano w Link do folderu liczników
Artykuł publikowany w ramach projektu „TYFLOSERWIS 2016 - INTERNETOWY SERWIS INFORMACYJNO-PORADNICZY", dofinansowany ze środków Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Dodano: 17-11-2016 19:33:06
